Postępowanie Restrukturyzacyjne ma za zadanie ochronę dłużnika przed upadłością. Najczęściej wiąże się to z jakąś redukcją zobowiązań dłużnika względem wierzycieli. Wierzyciele w postępowaniu restrukturyzacyjnym mają wiele do powiedzenia. To od ich decyzji należy czy zaakceptują warunki przedstawione przez dłużnika i zawrą z nim układ. Pierwszym krokiem jaki musi w związku z tym podjąć to przedstawienie wierzycielom propozycji układowych. W propozycjach tych dłużnik określa zasady na jakich będzie w stanie spłacić swoje zobowiązania względem wierzycieli. Propozycje układowe oraz ich odpowiednie przygotowanie są o tyle ważne, gdyż bez nich de facto nie może odbyć się postępowanie restrukturyzacyjne. Złożenie odpowiednich propozycji układowych przez dłużnika ma absolutnie decydujące znaczenie z punktu widzenia ostatecznego powodzenia całego postępowania. Ważnym jest, aby propozycje były realne do spełnienia, uczciwe, racjonalne i odpowiadały faktycznym możliwościom płatniczym dłużnika. Należy pamiętać, że ostatecznie to wierzyciele decydują o losach postępowania restrukturyzacyjnego. Wiąże się to dla nich najczęściej ze zrzeczeniem się części swoich wierzytelności. Jak nietrudno się domyśleć wierzyciele podchodzą do tych kwestii nieufnie i z dużą dozą ostrożności. Jeżeli więc poczują, że dłużnik podchodzi do sprawy niezbyt rzetelnie i uczciwie to szanse na zawarcie układu istotnie maleją.
Kto poza dłużnikiem może złożyć propozycje układowe?
Teoretycznie propozycje układowe mogą pochodzić jeszcze od innych podmiotów niż sam dłużnik, ale w praktyce zdarza się to rzadko. Trudno bowiem narzucić dłużnikowi realizację propozycji, których sam nie akceptuje i które przekraczają jego możliwości płatnicze. Czasami jednak, najczęściej jeżeli dochodzi do sporu co do propozycji dłużnika, które są zbyt skromne, inne podmioty mogą złożyć swoje, konkurencyjne propozycje. Uprawnienie takie, poza dłużnikowi przysługuje również:
- radzie wierzycieli;
- nadzorcy sądowemu albo zarządcy;
- wierzycielowi lub wierzycielom mającym łącznie więcej niż 30% sumy wierzytelności.
Restrukturyzacja zobowiązań
Celem restrukturyzacji jest uniknięcie upadłości przez dłużnika i doprowadzenie jego sytuacji majątkowej do takiego stanu, aby mógł on normalnie funkcjonować i aby również w przyszłości nie było konieczności prowadzenia względem niego postępowania upadłościowego. Praktycznie we wszystkich przypadkach koniecznym elementem jest restrukturyzacja jego zobowiązań. Jeżeli bowiem dłużnik byłby w stanie wykonywać swoje zobowiązania w całości i w ustalonych terminach, to nie potrzebowałby postępowania restrukturyzacyjnego. Restrukturyzacja zobowiązań polega jednak nie tylko na zmniejszeniu ich wysokości. Możliwości w tym zakresie są znacznie szersze. Propozycje układowe mogą obejmować jeden lub więcej sposobów restrukturyzacji polegających w szczególności na:
- odroczeniu terminu wykonania;
- rozłożenia spłaty na raty;
- zmniejszeniu wysokości;
- konwersji wierzytelności na udziały lub akcje;
- zmianie, zamianie lub uchyleniu prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.
Odroczenie terminu wykonania zobowiązania – polega na wskazaniu w układzie nowego terminu spełnienia świadczenia przez dłużnika. Ustawa nie wskazuję konkretnego terminu który należy ustalić z wierzycielami. Może to nastąpić przez wskazanie konkretnej daty, bądź odpowiedniego okresu czasu przez który należy uregulować zobowiązania. Najsensowniejszym jest określenie terminu wynikającego z uprawomocnieniem się postanowienia o zatwierdzenie układu, gdyż nie można przewidzieć z góry kiedy dojdzie do składania propozycji układowych oraz w jakim terminie odbędzie się ewentualnie zgromadzenie wierzycieli.
Rozłożenie spłaty zobowiązań dłużnika na raty – polega na wskazaniu poszczególnych płatności oraz terminów jakie do ich spłaty obowiązują. Również najlepszym rozwiązaniem będzie wskazanie terminu płatności pierwszej raty w odniesieniu do uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu.
Zmniejszenie sumy zobowiązań dłużnika – polega na umorzeniu części zobowiązań dłużnika, najczęściej w formie procentowej bądź ułamkowej. Z reguły najczęściej propozycje dotyczą umorzenia odsetek za opóźnienie oraz kar umownych.
Konwersja terminu wykonania zobowiązania – polega na włączeniu wierzycieli do struktur przedsiębiorstwa. Pozwala to wierzycielowi na uczestniczenie w zarządzaniu spółką oraz uzyskuję on proporcjonalny podział zysków. Jeżeli firma funkcjonuję mimo trudności oraz znajduję się w miarę możliwości w dobrej kondycji, to konwersja wierzytelności może być atrakcyjną formą restrukturyzacji.
Zmiana zabezpieczenia wierzytelności – przeniesienie zabezpieczenia pozwala na spieniężenie rzeczy lub prawa, co daje możliwość spłaty wierzycieli układowych. W ramach przedstawionej propozycji zachodzi możliwość rozszerzenia hipoteki zabezpieczającej konkretnego wierzyciela na innych zawartych w układzie. Przy wystąpieniu takiej okoliczności treść układu zastępuję umowę o ustanowienie hipoteki oraz określa zakres zabezpieczenia poszczególnych wierzytelności.
Alternatywą jest upadłość
Co istotne – propozycje układowe nie muszą ograniczać się do tylko jednego sposobu restrukturyzacji, lecz mogą je – w zasadzie dowolnie – łączyć. Mogą więc na przykład zakładać jednoczesną redukcję zobowiązania, jego rozłożenie na raty oraz odroczenie zapłaty rat na okres po zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Takie rozbudowane propozycje układowe występują chyba najczęściej. Składając propozycje układowe należy pamiętać, że ich realnym celem powinno być porozumienie z wierzycielami. Propozycje te powinny więc brać pod uwagę nie tylko sytuację finansową dłużnika, ale również interes wierzycieli. Bez tego mogą one nie uzyskać ich akceptacji, a tym samym całe postępowanie się nie powiedzie. Warto więc nie tylko przekonywać wierzycieli, ale również pokazać im realną alternatywę – to znaczy symulację tego, na jaką spłatę mogą liczyć gdyby doszło do upadłości dłużnika. Wierzyciel powinien być również świadomy, iż postępowanie restrukturyzacyjne bardzo często jest korzystne także dla niego samego. Alternatywą dla propozycji układowych nie jest bowiem spłata całej wierzytelności, ale upadłość dłużnika. Postepowanie upadłościowe wiąże się z istotnymi kosztami a majątek wchodzący do masy upadłości jest najczęściej sprzedawany przez Syndyka poniżej jego nominalnej wartości. Z tych względów może okazać się, że zawarcie układu, nawet przy uwzględnieniu redukcji zobowiązań będzie dla wierzyciela bardziej korzystną i szybszą opcją od upadłości. Dlatego więc odpowiednie przygotowanie propozycji układowych a następnie racjonalne prowadzenie negocjacji daje szanse na zawarcie porozumienia, które może ostatecznie okazać się najkorzystniejszym rozwiązaniem dla wszystkich zainteresowanych.
