finansowanie układu
Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wyłącznie wobec przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej – niewypłacalnych albo poważnie zagrożonych niewypłacalnością. Samo postępowanie wiąże się istotnymi kosztami, a dodatkowo dłużnik będzie musiał jeszcze – w ramach realizacji układu – spłacić w przyszłości zaległe zobowiązania. Wszystko to wymaga środków finansowych, których dłużnik na starcie postępowania najczęściej nie posiada. Nie potrzebowałby przecież restrukturyzacji, gdyby było inaczej. Nie jest to jednak sytuacja bez wyjścia. Istnieje szereg sposobów i możliwości pozyskania funduszy na przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji.
RESTRUKTURYZACJA KOSZTUJE
Prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego w przypadku braku możliwości jego sfinansowania byłoby całkowicie bezprzedmiotowe i prowadziło jedynie do pokrzywdzenia wierzycieli. Dlatego posiadanie przez dłużnika odpowiednich środków na sfinansowanie restrukturyzacji jest przedmiotem kontroli Sądu prowadzącego postępowanie. Zgodnie z art. 8 Prawa Restrukturyzacyjnego Sąd odmówi otwarcia postępowania układowego lub sanacyjnego jeżeli dłużnik nie wykaże zdolności do ponoszenia kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu. Uprawdopodobnienie tej okoliczności powinno być zawarte już we wniosku o otwarcie postępowania. Wymóg taki nie występuje w przypadku przyspieszonego postępowania układowego, ale to postępowanie jest znacznie szybsze, w założeniu ma trwać krócej, a dodatkowo dłużnik ma obowiązek wpłaty wysokiej zaliczki.
Jeżeli w trakcie postępowania układowego lub sanacyjnego pojawią się zaległości płatnicze to Sąd będzie mógł umorzyć takie postępowanie na mocy art. 326 ust. 2 Prawa Restrukturyzacyjnego. Brak wystarczających środków finansowych może być również przyczyną odmowy zatwierdzenia już zawartego układu. Zgodnie z art. 165 ust. 1 Prawa Restrukturyzacyjnego Sąd odmówi bowiem zatwierdzenia układu, jeżeli będzie oczywiste, że nie będzie on wykonany. Wskazaniem ku temu jest niewykonywanie przez dłużnika bieżących zobowiązań w trakcie trwania postępowania. Dłużnik musi więc wykazać, że będzie miał możliwości finansowe wykonania układu, bo w przeciwnym razie postępowanie zostanie zakończone. Zdolność do ponoszenia kosztów postępowania powinna zostać wykazana we wniosku restrukturyzacyjnym, natomiast informacje o sposobie finansowania układu są obowiązkowym elementem planu restrukturyzacyjnego. Środki te mogą pochodzić z różnych źródeł, ale dłużnik powinien to w sposób należyty wykazać i opisać.
finansowanie układu
ŚRODKI Z BIEŻĄCEJ DZIAŁALNOŚCI
Warunkiem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest zła sytuacja finansowa dłużnika. Oczywistym jest więc, że dłużnik może na starcie nie dysponować wystarczającymi środkami na pokrycie kosztów postępowania oraz realizację układu. Należy jednak wziąć pod uwagę, że istotą postępowania restrukturyzacyjnego jest poprawa sytuacji finansowej dłużnika i ta poprawa powinna być widoczna już od samego początku. Zgodnie z art. 252 w trakcie postępowania dłużnik nie może spełniać zobowiązań powstałych przed jego otwarciem. Dodatkowo wstrzymane zostają wszystkie egzekucje. Już tylko z tego powodu dłużnik powinien szybko odzyskać płynność finansową. Dłużnik ma ponadto realizować środki restrukturyzacyjne, czyli działania naprawcze mające poprawić sposób funkcjonowania jego firmy. W założeniu powinny one przede wszystkim poprawić wyniki finansowe poprzez zwiększenie przychodów i redukcję kosztów. W ten sposób dłużnik jest w stanie wypracować nadwyżki finansowe, które będzie w stanie przeznaczyć na realizację układu. Dokładna wysokość tych nadwyżek powinna wynikać z prognoz finansowych dłużnika na kolejne 5 lat, które stanowią obowiązkowy element planu restrukturyzacyjnego. W ten sposób można – w przybliżeniu – określić jakie kwoty dłużnik będzie mógł przeznaczyć w każdym miesiącu na spłatę zobowiązań objętych układem. Układ najczęściej wiąże się z redukcją zobowiązań i rozłożeniem ich na raty. Przy odpowiednim wyliczeniu i rzetelnym sformułowaniu propozycji układowych dłużnik będzie w stanie samodzielnie realizować układ wyłącznie przy użyciu na bieżących dochodów.
finansowanie układu
LIKWIDACJA CZĘŚCI MAJĄTKU
Nie ma również przeszkód, aby środki na pokrycie kosztów postępowania i realizację układu pochodziły ze sprzedaży części, a nawet całości, majątku dłużnika. Zgodnie z art. 159 Prawa Restrukturyzacyjnego propozycje układowe mogą przewidywać zaspokojenie wierzycieli przez likwidację majątku dłużnika. Przedmiotem sprzedaży powinien być w pierwszym rzędzie majątek, który nie generuje bieżących przychodów. Nie ma przeszkód proceduralnych, aby dłużnik sprzedał nawet cały posiadany majątek, chociaż w tym przypadku właściwsze byłoby chyba skorzystanie z procedury upadłościowej, bo trudno sobie wyobrazić kontynuowanie działalności bez majątku. Dłużnik może przenieść składniki majątkowe zarówno na wierzycieli jak i na osoby trzecie.
finansowanie układu
WSPARCIE ZEWNĘTRZNE
Dłużnik może sfinansować układ kapitałem zewnętrznym. Dłużnik może w szczególności uzyskać pożyczkę od jednego z wierzycieli lub osoby trzeciej. Warto zaznaczyć, że na rynku funkcjonują firmy finansowe, które udzielają wsparcia podmiotom w trakcie restrukturyzacji, więc pomimo trudnej sytuacji finansowej, uzyskanie dostępu do kapitału nadal jest możliwe. Finansowaniem zewnętrznym będą również inne formy wsparcia dłużnika, jak leasing, emisja papierów dłużnych, kredyt czy konwersja zobowiązań na udziały.
Jeżeli dłużnik zamierza finansować układ środkami zewnętrznymi, to do propozycji układowych powinno zostać załączone oświadczenie podmiotu, który takiego finansowania zamierza udzielić. Dodatkowo, zgodnie z art. 118 Prawa Restrukturyzacyjnego, na zgromadzeniu wierzycieli powinny zostać przedstawione dokumenty potwierdzające, że wsparcie zostanie udzielone. Bez tego propozycje układowe nie będą mogły zostać poddane pod głosowanie. Warto zaznaczyć, że jeżeli podmiotem udzielającym wsparcia będzie wierzyciel, to zgodnie z art. 162 Prawa restrukturyzacyjnego dłużnik będzie mógł mu zaproponować korzystniejsze warunki restrukturyzacji jego zobowiązań – co ma stanowić dodatkową zachętę dla wierzycieli.
finansowanie układu
POMOC PUBLICZNA
Dłużnik w określonych sytuacjach może zwrócić się również o udzielenie mu bezzwrotnej pomocy publicznej na restrukturyzację. Należy przy tym zaznaczyć, że nie każde wsparcie ze strony organów państwowych musi stanowić pomoc publiczną. W celu ustalenia tego przeprowadza się tzw. test prywatnego wierzyciela lub test prywatnego inwestora które mają stwierdzić, czy wierzyciel publiczny zachowuje się w danym przypadku jak prywatny wierzyciel lub inwestor, działający w warunkach rynkowych. W takim udzielone wsparcie nie nie zostanie potraktowana jako pomoc publiczna.
Nie każdy dłużnik może liczyć na otrzymanie pomocy publicznej. Musi być to przedsiębiorca o szczególnym znaczeniu dla rynku lokalnego, prowadzący działalność innowacyjną, albo realizujący bardzo ważne usługi, które byłoby bardzo trudno zastąpić. Może to również być przedsiębiorca silnie powiązany z innymi lokalnymi przedsiębiorcami, którego upadłość mogłaby wywołać szczególnie doniosłe skutki. Warto przy tym zaznaczyć, że pomoc publiczna może jedynie stanowić uzupełnienie środków przedsiębiorcy i jej wysokość może wynosić od 20 do 50% środków – w zależności od wielkości przedsiębiorcy.
