PRZYJĘCIE UKŁADU
Zawarcie układu pomiędzy dłużnikiem a wierzycielkami jest zwieńczeniem postępowania restrukturyzacyjnego i zarazem jego najważniejszym elementem. Układ jest formą zbiorowej ugody zawartej pomiędzy dłużnikiem a jego wierzycielami, która określa zasady spłaty zaległych zobowiązań. Najczęściej dochodzi do umorzenia części zobowiązań, odroczenia terminu płatności czy rozłożenia ich na raty. Są to rozwiązania niewątpliwie korzystne dla dłużnika, ale w celu ich realizacji dłużnik będzie musiał przekonać wierzycieli. To właśnie wierzyciele decydują o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji układowych. Jeżeli zostaną odrzucone, nie dojdzie to zawarcia układu i postępowanie zostanie umorzone. Dlatego nie będzie przesadą stwierdzenie, że przekonanie wierzycieli do zawarcia układu jest zdecydowanie najwyższym zadaniem jakie dłużnik musi zrealizować na drodze do skutecznej restrukturyzacji swojej firmy.
PRZYJĘCIE UKŁADU
Propozycje układowe
Propozycje układowe określają sposób restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. Obowiązuje w tym zakresie w zasadzie pełna dowolność. Prawo Restrukturyzacyjne w art. 156 zawiera jedynie przykładowe wyliczenie możliwych rozwiązań. Należą do nich: odroczenie terminu wykonania, rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie wysokości zobowiązań, ich konwersję na udziały lub akcje lub zmianę w zakresie zabezpieczenia wierzytelności. Nie ma problemu, aby propozycje były inne i wykraczały poza listę. W praktyce jednakże zdarza się to bardzo rzadko.
Postępowanie restrukturyzacyjne – co do zasady – jest prowadzone na skutek wniosku dłużnika, który w ten sposób walczy o zachowanie firmy i uniknięcie upadłości. Dlatego to również na dłużniku spoczywa główna inicjatywa w zakresie składania propozycji układowych. Propozycje te stanowią pewnego rodzaju ofertę skierowaną do wierzycieli. Dłużnik proponuje warunki, na których będzie w stanie zrealizować układ i spłacić (przynajmniej w części) zaległe zobowiązania.
Wyjątkowo, propozycje układowe mogą również pochodzić od innych osób. Zgodnie z art. 155 ust. 2 Prawa Restrukturyzacyjnego propozycje układowe może również zgłosić rada wierzycieli, nadzorca sądowy lub zarządca, albo wierzyciele posiadający łącznie ponad 30% sumy wszystkich wierzytelności. W praktyce jednak należy to do rzadkości i w zdecydowanej większości przypadków autorem propozycji układowych będzie sam dłużnik.
Propozycje układowe nie wymagają uzasadnienia, powinny być jednak spójne z przedstawionym planem restrukturyzacyjnym. To właśnie plan powinien określać sposób finansowania układu oraz zawierać prognozy ekonomiczne dla dłużnika. Na tej podstawie można określić czy składane przez dłużnika propozycje układowe są adekwatne do jego sytuacji finansowej i jakie są ich szanse realizacji. Właściwe przygotowanie planu restrukturyzacyjnego jest więc niezwykle istotnym elementem na drodze przekonania wierzycieli do zawarcia układu.
PRZYJĘCIE UKŁADU
Zgromadzenie wierzycieli
W celu umożliwienia wierzycielom głosowania nad układem sędzia komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli. Może być ono również – wyjątkowo – zwołane z innych ważnych przyczyn, ale jego zasadniczym celem jest właśnie dyskusja i głosowanie nad układem. Zgromadzenie wierzycieli jest specyficzną formą posiedzenia sądowego, w trakcie którego wierzyciele mają możliwość uzyskania szczegółowych informacji o sytuacji dłużnika oraz wyrażenia swojego stanowisko co do składanych im propozycji układowych. Jedynie w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu, głosowanie nad układem może również odbywać się w trybie samodzielnego zbierania głosów. W pozostałych przypadkach układ może zostać przyjęty wyłącznie na zgromadzeniu wierzycieli (wyjątkowo Sąd może zdecydować o innej formie głosowania – jeżeli będzie to uzasadnione szczególnymi okolicznościami – np znaczną liczbą wierzycieli)
Zawiadomienia o zgromadzeniu wierzycieli wraz z kartami do głosowania zostają przesłane do wierzycieli przez nadzorcę sądowego lub zarządcę. Przed terminem zgromadzenia muszą oni przekazać sędziemu komisarzowi otrzymane zwrotnie karty do głosowania oraz dowód wysłania zawiadomień do wierzycieli – co najmniej na 3 tygodnie przed jego terminem. Jest to niezbędne w celu zapewnienia wszystkim wierzycielom możliwości wzięcia udziału w zgromadzeniu.
W trakcie trwania zgromadzenia wierzycieli ustanowiony nadzorca sądowy przedstawia główne założenia planu restrukturyzacyjnego. W przypadku postępowania sanacyjnego zarządca przedstawia efekty już podjętych działań oraz dalsze działania, które zostaną podjęte w przypadku przyjęcia układu. Nadzorca lub zarządca przedstawiają również swoją opinię o możliwości wykonania układu przez dłużnika. Ma to dostarczyć wierzycielom informacji umożliwiających im podjęcie decyzji co do głosu.
Najważniejszym etapem zgromadzenia wierzycieli jest głosowanie nad układem.
Wymagana większość głosów
Dla ważności głosowania nad układem konieczne jest, aby wzięła w nim udział co najmniej jedna piąta wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem (kworum).
Do przyjęcia układu konieczne jest natomiast zachowanie jednocześnie dwóch większości: osobowej – za układem musi opowiedzieć się większość głosujących wierzycieli oraz kapitałowej – muszą oni posiadać co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługującej głosującym wierzycielom.
Stosunkowo niski próg kworum oraz uwzględnianie jedynie głosów oddanych ma na celu zwiększenie szans na przyjęcie układu. W postępowaniu restrukturyzacyjnym obowiązuje zasada, że nieobecni nie mają głosu. Obie większości: osobową i kapitałową oblicza się wyłącznie spośród głosujących wierzycieli. Układem będą natomiast objęci wszyscy wierzyciele, nie tylko głosujący. Wyjątkiem jest znowu postępowanie o zatwierdzenie układu, gdzie konieczne jest uzyskanie większości wszystkich wierzycieli, nie tylko głosujących – ale wynika to z jego specyfiki (samodzielne zbieranie głosów przez dłużnika).
W trakcie postepowania dłużnik powinien więc przede wszystkim nakłaniać wierzycieli przychylnych układowi do tego, aby wzięli udział w zgromadzeniu. Ważne jest odpowiednie skonstruowanie propozycji układowych, które nie muszą być jednolite, lecz mogą odnosić się do różnych kategorii wierzycieli (np. ze względu na wysokość posiadanych wierzytelności). Propozycje mogą na przykład zakładać pełną spłatę drobnych wierzycieli, co umożliwi uzyskanie poparcia większości wierzycieli dla układu. Warto zaznaczyć, że w przypadku podziału wierzycieli na grupy, głosowanie będzie odbywało się odrębnie w poszczególnych grupach. W praktuyce więc trudniejsze może okazać się zebranie większości kapitałowej. Kluczowe wydaje się przekonanie znaczniejszych wierzycieli, że w wyniku realizacji układu zostaną zaspokojeni w większym stopniu niż w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika.
