Zawarcie układu pomiędzy dłużnikiem oraz wierzycielami jest kluczowym momentem dla całego postępowania restrukturyzacyjnego. O tym czym dokładnie jest układ i jak dochodzi do jego przyjęcia pisaliśmy już niejednokrotnie (Przyjęcie układu | Finansowanie układu). Przypomnijmy jednak, iż układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym jest pewnego rodzaju zbiorczą ugodą dłużnika i wierzycieli, na mocy której ustalane są zasady spłaty zobowiązań dłużnika. Najczęściej zasady te przewidują zmniejszenie zadłużenia, rozłożenie na raty czy też umorzenie odsetek. Zazwyczaj układ obejmuje całe zadłużenie (wszystkich wierzycieli) powstałe przed otwarciem postępowania. Od reguły tej istnieją jednak wyjątki, a jedną z nich stanowi właśnie układ częściowy.
CZYM JEST UKŁAD CZĘŚCIOWY?
W odróżnieniu od klasycznego układu, układ częściowy dotyczy jedynie tych zobowiązań, których restrukturyzacja jest najważniejsza dla poprawy kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Innymi słowy więc, układ częściowy zawierany jest tylko z niektórymi wierzycielami. Pozostali zaś nie uczestniczą w postępowaniu restrukturyzacyjnym, a zobowiązania względem nich dłużnik musi regulować w sposób niezmieniony. Zawarcie układu częściowego możliwe jest w ramach przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania o zatwierdzenie układu.
JAKIE SĄ ZALETY UKŁADU CZĘŚCIOWEGO?
Zawarcie układu tylko z niektórymi wierzycielami często okazuje się bardzo korzystne z punktu widzenia dłużnika. Pozwala to bowiem zmienić warunki spłaty tych długów, które są dla dłużnika szczególnie problematyczne. Jednocześnie relacje biznesowe z pozostałymi wierzycielami mogą zostać niezmienne. Jak wskazuje praktyka wielokrotnie zdarza się, iż tylko niektóre rodzaje wierzytelności stanowią dla dłużnika największy kłopot. Nie ma wówczas potrzeby angażowania w postępowanie restrukturyzacyjne wszystkich wierzycieli – wystarczy skupić się na tych, z których spłacaniem dłużnik sobie nie radzi. Układ częściowy w sposób bardziej elastyczny aniżeli pełny układ pozwala dopasować się do sytuacji danego dłużnika.
Nierzadko zdarza się również, iż uzyskanie zgody wierzycieli na przyjęcie układu częściowego jest prostsze niż w przypadku klasycznego układu. Układ częściowy może bowiem – przykładowo – nie obejmować w ogóle należności publicznoprawnych (m. in. długów wobec US). Zwykle to uzyskanie zgody na przyjęcie układu od organów publicznych jest właśnie najtrudniejsze.
DLA KOGO UKŁAD CZĘŚCIOWY JEST KORZYSTNY?
Jak już wspomniano, układ częściowy jest szczególnie korzystny dla tych dłużników, których zmorą jest konieczność regulowania konkretnego typu zobowiązań – np. spłacanie rat zaciągniętych kredytów, a uiszczanie innego rodzaju zobowiązań nie jest już tak problematyczne. Dla lepszego zobrazowania sytuacji, w której zawarcie układu częściowego jest korzystne warto posłużyć się następującym przykładem:
Spółka Kartonex sp. z o. o. prowadzi działalność z zakresu produkcji opakowań tekturowych. Ich głównym partnerem handlowym jest znana firma meblarska. Kartonex wypracował rozwiniętą sieć kontaktów handlowych. W ramach tej sieci firma od lat współpracuje z dostawcami surowców i innych podzespołów potrzebnych do produkcji opakowań. Kartonex posiada jedynie niewielkie zaległości względem tych firm. Kartonex zaciągnął jednak szereg pożyczek i kredytów bankowych na finansowanie swej działalności. Obecnie przychody nie starczają jednak na spłatę wszystkich rat kredytów. Zaległości są coraz większe. Aby uniknąć upadłości Spółka Kartonex zamierza wnioskować o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Obawia się jednak, iż jeśli to zrobi, jego dotychczasowi partnerzy handlowi stracą zaufanie i będą obawiali się dalszej współpracy.
W przytoczonej powyżej sytuacji rozwiązanie stanowi właśnie układ częściowy. Daje on możliwość objęcia układem wyłącznie jeden rodzaj wierzycieli – w tym przypadku banki – nie angażując pozostałych wierzycieli (dostawców towarów) w postępowanie. Owocna do tej pory współpraca nie zostanie zachwiana, a najbardziej problematyczne wierzytelności jakimi są kredyty bankowe zostaną zrestrukturyzowane. W przypadku przyjęcia układu Kartonex uniknie rozpoczęcia przez banki procedury windykacyjnej, a z perspektywy jego kontrahentów nic się nie zmieni.
KRYTERIA WYBORU WIERZYTELNOŚCI OBJĘTYCH UKŁADEM CZĘŚCIOWYM
Wybór rodzaju zobowiązań objętych układem częściowym nie może być przypadkowy. Podstawowym kryterium jaki wprowadził ustawodawca jest „zasadniczy” wpływ danej kategorii zobowiązań na funkcjonowanie przedsiębiorstwa Dłużnika. Ponadto kryteria wyboru muszą być obiektywne i jednoznaczne. Oznacza to, iż musi być jasne, które wierzytelności zostaną objęte układem. Ponadto wybór nie może być oparty na kryteriach subiektywnych takich jak chociażby osobisty stosunek dłużnika do danego wierzyciela. Kryteria nie mogą również służyć celowemu ominięciu wierzyciela, o którym wiadomo że nie zgodzi się na układ.
To jaki rodzaj wierzytelności zostanie objęty układem częściowym zależy od dłużnika. Ustawodawca wskazał jedynie przykładowo, iż mogą to być wierzytelności z tytułu finansowania działalności dłużnika (kredyty, pożyczki), z tytułu najważniejszych dla danego rodzaju działalności umów (np. dostawa towarów) czy też wyodrębnione poprzez kryterium wysokości zobowiązania. Warto przy tym wspomnieć, iż układ częściowy może przewidywać więcej niż jedno kryterium wyboru wierzycieli. Przykładowo więc układ częściowy może obejmować: 1. Wierzyciele będący bankami; 2. Wierzyciele nie będących bankami, których wierzytelność wynosi więcej niż 50 tyś. zł; Pozostali wierzyciele nie będą brani pod uwagę przy zawieraniu układu.
PODSUMOWANIE
Układ częściowy służy zawarciu porozumienia co do zasad spłaty zobowiązań wyłącznie z wytypowaną grupą wierzycieli. Może się to okazać najlepszym rozwiązaniem dla przedsiębiorców borykającymi się z problemami dotyczącymi wyłącznie jednego rodzaju zobowiązaniami – radzącymi sobie przy tym z pozostałymi długami. Objęcie układem tylko określonej części wierzycieli ma również inne plusy takie jak chociażby zwiększenie szansy na zawarcie układu czy utrzymanie dobrych relacji handlowych z najważniejszymi dla dłużnika wierzycielami. Należy jednak pamiętać, iż kryteria wyboru wierzycieli muszą być obiektywne i nie mogą służyć pokrzywdzeniu wierzycieli pozaukładowych. Legalność owych kryteriów jest bowiem weryfikowana przez sąd w pierwszej kolejności.
